De ovulatie

Zwanger worden Vruchtbare periode De ovulatie

Als je zwanger wil worden, is het heel belangrijk om te weten wanneer je ovulatie plaatsvindt. Vlak voor en tijdens de ovulatie ben je namelijk >vruchtbaar. ikbenZwanger.com legt uit hoe de ovulatie werkt.

Wat is de ovulatie?

Ovulatie is een ander woord voor eisprong en wil zeggen: uittreding van een eicel. Bij de ovulatie, die ongeveer halverwege de cyclus plaatsvindt, komt een rijp eitje vrij, klaar om te worden bevrucht. Dat klinkt simpel, maar in werkelijkheid is de rijping en het vrijkomen van een eicel een zeer ingenieus en ingewikkeld proces. Hormonen spelen daarbij een grote rol, omdat ze allerlei processen in gang zetten en ook weer stopzetten.

Eierstok, eitrechter en eileider

Eerst een lesje anatomie. De eicellen zitten in de eierstokken: daar heb je er twee van, net als van de eileider en de eitrechter: links en rechts van de baarmoeder. In de eierstokken rijpen de eicellen. Dat gaat constant door. De rijping van een eitje duurt zo’n twee tot drie maanden. Als een eitje rijp is, maakt het als het ware een sprongetje en wordt het opgevangen door de eitrechter die tegen die eierstok aanligt. De eitrechter vervoert het rijpe eitje naar de eileider. Daar liggen (eventueel) de spermacellen klaar om het eitje te bevruchten. De trilhaartjes in de eileider ‘vegen’ de eicel als het ware naar de baarmoeder toe. Als het eitje bevrucht is, kan het zich innestelen in de baarmoeder. Is het eitje niet bevrucht of verloopt de innesteling niet goed, dan zorgen de hormonen ervoor dat, zo’n veertien dagen na de ovulatie, de menstruatie begint.

De werking van de hormonen

De eierstokken, met daarin de eicellen, worden aangestuurd door de hersenen. Zodra er een rijpe eicel klaarligt, stuurt de hypofyse in de hersenen een flinke dosis luteïniserend hormoon (LH) het bloed in om de ovulatie in gang te zetten. In het bloed en in de urine is dan een enorme LH-piek te zien. Die piek geeft aan dat de ovulatie gaande is.

Wanneer ben je vruchtbaar?

Je zou zeggen: je bent vruchtbaar zodra je ovuleert, maar dat is maar een deel van het verhaal. Zodra de eicel is vrijgekomen uit de eierstok, moet deze binnen twaalf uur worden bevrucht. Gebeurt dat niet, dan gaat de eicel te gronde. Als je vrijt zodra je je ovulatie hebt, ben je maar net op tijd. Spermacellen hebben namelijk een aantal uren nodig om de eileiders te bereiken. Het is dus zaak om de dagen vóór de ovulatie ook geregeld te vrijen, zodat er een vers voorraadje spermacellen klaarligt in de eileiders. Spermacellen blijven een aantal dagen in leven in het lichaam van de vrouw. Hoe lang is niet precies bekend. Het hangt onder andere af van de kwaliteit van het zaad. In het algemeen wordt aangenomen dat vers zaad 72 uur kan overleven en ingevroren zaad 48 uur. Je bent dus een aantal dagen vruchtbaar: 3 dagen voor de ovulatie en 12 uur erna. Als het zaad van jouw partner (of spermadonor) langer kan overleven – in een onderzoek werd ooit 7 dagen aangetoond – ben je dus langer vruchtbaar.

Hoe weet je wanneer je vruchtbaar bent?

Als je precies zou weten wanneer je ovulatie plaatsvindt, en dus wanneer je vruchtbaar bent, zou dat het zwanger raken een stuk makkelijker maken. Gelukkig zijn er diverse methoden om dat vast te stellen.

Vruchtbare periode berekenen

Aan de hand van de Eerste dag van je laatste menstruatie en de duur van je cyclus kun je je vruchtbare periode berekenen.

Ovulatiepijn

Sommige vrouwen voelen hun ovulatie en hebben last van ovulatiepijn. Deze pijn zit links of rechts onderin de buik en duurt meestal een aantal uur. De pijn komt door de spanning in de eierstok vlak voor de ovulatie. Als je vrijt zodra je ovulatiepijn hebt, ben je nog net op tijd voor een zwangerschapspoging.

Temperatuurmethode

Vlak voor de ovulatie daalt je lichaamstemperatuur minimaal, met ongeveer 0,1 graden Celcius. Na de ovulatie stijgt de temperatuur met 0,3 graden Celcius. Door elke dag voordat je opstaat je temperatuur op te nemen en in een curve te zetten, kun je zien wanneer je ovulatie plaatsvindt. Met deze methode krijg je achteraf inzicht in je cyclus, zodat je voor je volgende cyclus weet wanneer je ovulatie ongeveer zal plaatsvinden.

Ovulatietest

Een ovulatietest meet de hoeveelheid luteïniserend hormoon in de urine. Zodra het hormoongehalte stijgt en een piek vertoont, geeft de test aan dat je vruchtbaar bent.

Baarmoederhalsslijm

Zodra de ovulatie nadert, verandert ook het baarmoederhalsslijm. Het wordt wat helderder en elastischer en het ziet er vlak voor de ovulatie uit als rauw eiwit. Je vagina is vochtiger, dat kun je merken doordat er wat slijm achterblijft op het wc-papier. Als je slijm tussen je vingers houdt, kun je er draden van trekken. Dat het baarmoederhalsslijm verandert, is belangrijk. Het wordt namelijk minder zuur en dus vriendelijker voor de spermacellen.